موضع یابی قایق بادبانی با روش‌های اوسینت

موضع­‌یابی قایق بادبانی: روش‌­های  OSINTدر تحقیقات فساد ناوالنی

اخیراً دبیر مطبوعاتی ولادیمیر پوتین، رئیس‌­جمهور روسیه، دیمیتری پسکوف، خود را درمیان هیاهوی مربوط به رسوایی ساعت مچی‌اش یافت. ساعتی که در جریان عروسی­‌اش با رقاص­ روی یخ سابق المپیک، تاتیانا ناوکا، به‌­شکل برجسته‌ای دیده شده بود. فعال ضد فساد و مخالف کرملین، یعنی آلکسی ناوالنی ارزش ساعت پسکوف را بیش از ۶۰۰۰۰۰$ تخمین زد، درحالیکه درآمد سالیانه‌­ی پسکوف چیزی درحدود ۱۴۷۰۰۰$ بود. روز دوشنبه، ناوالنی در نبرد ضد فساد خود علیه دبیر مطبوعاتی پوتین، گامی فراتر برداشت.

ناوالنی اطلاعاتی محرمانه از منبعی به‌­زعم خود قابل اعتماد ، دریافت کرد مبنی بر اینکه پسکوف، برای ماه عسلش قایق بادبانی گران‌قیمتی اجاره کرده بود که بسیار بیشتر از درآمد مورد ادعای وی، می‌­ارزید. طبق نظر این منبع (که شایعه شده از افراد طراز اول و صاحب نفوذ تلویزیون، یعنی کنیا سبچاک است)، پسکوف، ماه عسل خود را با همسر، خانواده و دوستان نزدیکش در این قایق و در حال رفتن به­‌سوی ساردینیا، ناپل و سیسیل، سپری کرده بود.

ناوالنی و بسیاری از همراهانش، با استفاده از تحقیقات متن باز، این ادعا را مورد بررسی قرار دادند، درحالیکه به قایق بادبانی «شاهین مالت» چشم دوخته بودند که همان ­زمان روی دریای مدیترانه در سفر بود. هر هفته اجاره‌­ی این قایق در ماه آگوست، ۳۸۵۰۰۰ یورو (تقریباً ۴۲۶۰۰۰$ آمریکا) هزینه داشت، که از حقوق دبیر مطبوعاتی تجاوز می‌­کرد  هرچند معلوم نیست عروس او چقدر ثروتمند باشد.  اگر رقم هفته‌­ای ۳۸۵۰۰۰ یورو به‌­خوبی مخارج این قایق را نشان نمی‌­دهد، این واقعیت را درنظر بیاورید که این یکی از ۲۵ قایق گران‌ قیمتی است که تا به‌­حال ساخته شده (درواقع، طبق مقاله­‌ی مکس سدون در بازفید، دومین قایق گران‌­قیمت است) و یک زیردریایی کوچک را نیز در خود دارد.

پسکوف در گفتگویی با خبرگزاری روسیِ RBC، اجاره‌ی این قایق را با ذکر این مطلب که هم‌اکنون در هتل به‌­سر می‌­برد نه در دریا، رد کرد. با دنبال کردن روش‌­شناسی ناوالنی و حامیان آنلاینش،  پیگیری این داستانِ پیچ­ درپیچ فساد و رسوایی، آسان­تر می‌­­شود. در این مقاله، روش‌­های OSINT مربوط به الکسی ناوالنی و تیم تحقیقاتی‌­اش (که برای سهولت، درمجموع به عنوان «ناوالنی» از آن‌ها یاد می‌کنیم) و تحقیقات متعددی که متعاقب آن به زبان روسی در رسانه‌­های اجتماعی منتشر شد، همراه با توان بالقوه‌­ی آن‌ها در کشف و افشای فساد در  دیگر زمینه‌­ها ، با جزئیات مورد اشاره قرار خواهند گرفت.

روش‌­شناسی پژوهشِ OSINT ناوالنی

روش­‌های ناوالنی برای هرکسی که این مقاله را می‌­خواند قابل دسترسی هستند، به­ جز نخستین اطلاعات محرمانه‌­ای که ناوالنی در آغاز تحقیقات خود، از منبعی گرفت که هنوز افشا نشده است.

• وب­‌سایت قایق بادبانی

بخش زیادی از تحقیق درمورد شاهین مالت را می‌­توان به سادگی در وب‌سایت شاهین مالت (http://symaltesefalcon.com) یافت. این وب‌سایت رتبه‌­بندی خاصی را برای قایق‌­های بادبانی، به همراه حجم بالایی از تصاویر داخلی و خارجی قایق (برای مقایسه با آپلودهای شبکه‌­های اجتماعی)، و مشخصات دقیق شناور ارائه می‌­دهد.

با این وجود، عملکرد «ردیابی»، اطلاعات تاریخ گذشته­‌ای را در اختیار کابران می‌­گذارد آخرین گزارش ارسال شده به سایت، محل شناور را در سواحل ترکیه در ۲۵ جولای ۲۰۱۵، نشان می‌­دهد.

وب­‌سایت Vessel Finder بسیار شبیه Flight Aware یا Flightradar24 کار می‌­کند که در آن‌ها، مختصات مربوط به شناورهای دریایی مختلف، مدام به روز می‌­شود، شامل کشتی‌­های بارکش، کشتی‌­های ماهی­‌گیری، و البته قایق­‌های بادبانی. با کلیک روی دکمه‌­ی «ردیابی» در قسمت ثبت مشخصات شاهین مالتِ Vessel Finder ، هرکسی می­‌تواند تحرکات اخیر این قایق بادبانی در دریای مدیترانه را ببیند.

• اینستاگرام

همان­طور که هرکسی که «بچه‌­پولدارهای اینستاگرام» را دیده می­‌تواند به شما بگوید، ۱% (یا ۰.۰۱%) دوست دارند دارایی خود را به نمایش بگذارند. دامنه‌­ی این اصل، به دوستان و خانواده‌­های بوروکرات‌­ها و سیاست‌مداران نیز کشیده می‌­شود. ناوالنی به حساب‌­های اینستاگرام دو نفر به‌­طور ویژه نگاهی انداخت: دوست نزدیک پسکوف، اولگ میتوُل و دخترخوانده‌­ی او، الکساندرا.

همان­‌طور که ناوالنی اشاره می‌­کند، میتول مدت‌­ها دوست نزدیک پسکوف بوده است. وی اخیراً به‌­واسطه­‌ی گرفتن عکس پسکوف که ساعت گران‌­قیمتی در دست دارد، شهرتی به‌­عنوان عکاس پیدا کرد، یعنی همان عکسی که حساسیت ­برانگیز شد. میتول عکسی از یک قایق بادبانی به­نام «A» پست کرد که به آندری ملنیچنکو، نهمین مرد ثروتمند روسیه تعلق داشت، و هم­چنین عکسی از قایق بادبانی «گارسون».

 

اگر این واقعیت مطرح نبود که هردوی این قایق‌­ها در همان محلی قرار داشتند که قایقِ فرضاً اجاره ­شده‌­­ی پسکوف در آنجا بود، این عکس­ها جلب توجه‌ی نمی‌­کرد. ناوالنی این واقعیت را با بررسی مکان این سه قایق («A,»، «شاهین مالت» و «گارسون») در Vessel Finder اثبات کرد.

در ۱۱ آگوست «A,» و شاهین مالت دقیقاً در ساحل کاپری نزدیک یکدیگر، پارک شده بودند.

در ۱۵ آگوست، شاهین مالت و گارسون در کنار هم بودند. کمی پس از هر ملاقات، میتول عکس‌­هایی از این قایق‌­های بادبانی را در اینستاگرامش منتشر می‌­کرد.

اتهامی که ناوالنی با این عملِ کارآگاهی مطرح می­‌کند این است که میتول در عروسی پسکوف همراه او بوده (که ما این را از عکس ساعت مچی می‌­فهمیم) و اینکه وی پسکوف را در سفر ماه عسلش با شاهین مالت همراهی می‌­کرده، یعنی همان‌­جایی که دو بار از قایق‌های بادبانی که کنار این قایق پارک شده بودند، عکس گرفته است.

هرچند تحقیقات ناوالنی در مورد تلاقی قایق­‌ها و میتول جالبند، اما به­ اندازه‌­ی عکس‌­هایی که دخترخوانده‌­ی (تازه‌­ی) پسکوف، یعنی الکساندرا، پست کرده، بر محکومیت وی صحه نمی‌­گذارند. الکساندرا یک سری عکس درطول یک هفته ماه عسل پسکوف منتشر کرده بود که برچسب جغرافیایی ساردینیا را بر خود داشتند:

هرچند برچسب‌­های جغرافیایی (ژئوتگ‌­ها) می‌­توانند نادرست یا جعلی باشند. ناوالنی جستجویی عمیق‌­تر را آغاز می‌کند، وی متوجه کلمات دوخته شده بر لباس حوله­‌ای می‌­شود که در عکسی بر تن الکساندرا است و به‌­نظر می‌­رسد در جایی شبیه یک کشتی ایستاده است:

حروف “–ALTES- FALC—“ که دیده می‌­شوند، به‌­وضوح نام قایقی را اعلام می­‌کنند که وی هم‌­اکنون در آن به‌­سر می‌برد، یعنی شاهین مالت.

خلاصه، تحقیقات ناوالنی نشان می­‌دهند که دوست نزدیک پسکوف یعنی الگ وتول که اخیراً در عروسی‌­اش شرکت کرده بوده و دخترخوانده‌­اش، هردو درطول دوران ماه عسل در قایق شاهین مالت حضور داشته‌­اند. بااین‌­وجود، خود پسکوف در هیچ­‌جا به‌­چشم نمی­‌خورد، و هیچ اثبات مستقیمی در تحقیقات ناوالنی وجود ندارد که پسکوف با حقوق نسبتاً اندکش اجاره‌­ی گزاف قایق را پرداخت کرده باشد. میتول به خبرگزاری روسی Yod توضیح داد که او و وکیل بسیار ثروتمند سویسی، دیمیتری یاکوبوفسکی در قایق بوده‌­اند، و اینکه پسکوف در آنجا حضور نداشته است. میتول گزارشی از حضور اعضای خانواده‌­ی پسکوف در قایق، به همراه خودش و یاکوبوفسکی نداده یا اینکه چرا دخترخوانده‌­ی ۱۵ ساله‌­ی پسکوف، ظاهراً تنها و همراه دو مردی که سه برابر او سن داشته‌­اند، درسرتاسر مدیترانه، دریانوردی می­‌کرده است.

روش­‌شناسی تحقیقات OSINT عمومی

ناوالنی در تحقیقات OSINT خود، کار قابل تحسینی انجام داد، اما روس زبانان در توییتر و جاهای دیگر، این تحقیق را به سمت دیگری بردند. آن‌ها بسیاری از روش‌­های مشابه ناوالنی را به‌­کار گرفتند، اما دامنه‌­ی کار خود را گسترش دادند، تا صرفاً به ابزارهای نوآورانه­‌ی OSINT دیگری اکتفا نکنند.

• Gramfeed

ماند ناوالنی، هنگ کوچکی از بازرسان و وبلاگ‌­نویسان روس‌زبان و متن باز (open source)، جهت پرده‌برداری از شواهدی درمورد مکان تقریبی شاهین مالت و ملوان آن، از اینستاگرام بهره گرفتند. با جلوتر رفتن کار، بازرسان عمومی از سرویس Gramfeed برای عکس‌­ها استفاده کردند تا مجموعه عکس­‌های گردشگران روس موردنظر را مکان‌­یابی کنند.

مکان­‌یابی عکس پست شده توسط میتول از کافه‌­ی ساردینیان با عنوان «سفید»، ازطریق Gramfeed کار ساده‌­ای بود، چراکه این محل بسیار خوش ­عکس است:

با جستجوی مکان احتمالی توسط Gramfeed، عکسی پاپ آپ می‌­شود از داخل کافه، که همان صندلی­‌ها، بوته‌­ها، و صحنه­­‌ی کلی را نشان می‌­دهد.

• وب­کم‌­ها

بازرسان متن باز که از تصاویر قدیمی و ایستای پست شده در اینستاگرام راضی نبودند، یک جریان وب­کمِ در دسترس عموم در ساردینیا یافتند که شاهین مالت را خارج از ساحل نشان می­‌داد.

Maltese Falcon вчера вечером на вебкамере в порту Palau http://t.co/09fFs7OMB6 (снова спасибо @sgonch)pic.twitter.com/tJURSCJrk9

— Майкл Ли Уайт (@ReggaeMortis1) August 17, 2015

طبق این توییت حاوی اطلاعات جزئی­ متعلق به عضو تحریریه­‌ی مطبوعات حوزه‌­ی اروپا یعنی @ReggaeMortis1، شاهین مالت در بندر پالا، در ۱۶ آگوست در دایره‌­ی دید یک وب­کم قرار گرفته است. و از خوش‌­شانسی بازرسانی که این قضیه را بررسی می‌­کردند، تصویر وب­کم ذخیره شده و روز بعد در دسترس قرار داشته است.

با مقداری کار سریع مکان‌­یابی جغرافیایی، تأیید شد که مکان شاهین مالت با شناوری که در تصویر وب­کم دیده­ می‌شد، مطابقت دارد.

وبلاگ نویسی با نام مستعار sgonch@، وب­کمی متعلق به هتل کالا دی وولپ یافت که در دسترس همه بود و شاهین مالت را نشان می‌داد، چیزی که منجر به یافتن دیگر مکان جغرافیایی این قایق شد:

• یوتیوب

وقتی ناوالنی به حضور دخترخوانده­‌ی پسکوف در شاهین مالت اشاره کرد، متوجه مسافر دیگری نشده بود: دختر تنی پسکوف یعنی لیزا پسکوا. لیزا چهار روز قبل از مقاله‌­ی ناوالنی یعنی در همان زمانی که پسکوف به ماه عسل رفته و فرضاً قایق بادبانی اجاره کرده بود یک سلفی در مکانی نامعلوم منتشر کرده بود. جورجی آلبورف، دستیار ناوالنی، نگاهی به اینستاگرام لیزا انداخت و دو سلفی کشف کرد که از یک کشتی درطول هفته‌­ی گذشته منتشر شده بودند و برچسب جغرافیایی سواحل کاپری و سیسیل را برخود داشتند:

Пожелаем хорошего моря дочери Песковаpic.twitter.com/iC6o9jRZlQ

— Георгий Албуров (@alburov) August 17, 2015

همان­طور که در ویدیوی یوتیوبِ پایین در ۷:۵۷ می­‌بینید، به‌­نظر می‌­رسد همان درها (با نشانه‌­های قابل شناسایی) که در سلفی لیزا مشاهده می‌­شود، در توری مجازی از داخل شاهین مالت نیز قابل رؤیت است.

برچسب جغرافیایی روی عکس، او را در نزدیکی کاپری نشان می‌­دهد همان محلی که طبق گزارش سفر کشتی، شاهین مالت در آن به سر می‌­برد.

این تحقیقِ عمومی، شواهد محکمی به دست می‌­داد که میتول، دخترخوانده­‌ی پسکوف الکساندرا و دختر تنی او یعنی لیزا، همگی در شاهین مالت بودند، در سواحل کاپری و ساردینیا، در نیمه‌­ی ماه آگوست. هرچند پژوهش ناوالنی و حامیانش جالب است، اما هنوز حضور فیزیکی پسکوف در قایق، یا دروغ آشکاری از جانب او را که ادعا می‌­کند به‌­همراه نوعروس خود در سیسیل به‌­سر می‌­برد، اثبات نمی‌­کند. به‌­هرحال، داستان در اینجا تمام نمی‌­شود، و تحقیقات بیشترِ OSINT پیچیدگی‌­های بیشتری را در این داستان نشان می‌­دهد.

در ۱۷ آگوست، تاتیانا ناوکا، عروس پسکوف، عکسی در اینستاگرام منتشر کرد که زوج تازه‌­عروس را داخل هتلی در تائورمینای سیسیل نشان می‌­داد، با عنوان یا کپشنی که انگار به ناوالنی و بازرسانش اشاره داشت: «دنبال گربه­ سیاه در اتاقی تاریک نگردید. به‌­خصوص وقتی آنجا نیست!» این تکذیب و دلیل واضح مبنی براینکه طبق ادعای پسکوف، وی و ناوکا واقعاً در یک هتل سیسیلی به‌­سر می­‌برند، تنها هیزم این آتش را بیشتر کرد.

• مو

این عیناً یک روش پیچیده یا قابل اعتماد OSINT نیست؛ با این‌­وجود باز هم از لحاظ اصالتش، شایان ذکر است. عکس اینستاگرام ناوکا، پشت سر پتروف را که فرضاً در ماه عسل در سیسیل به سر می‌­برد، نشان می‌دهد، چیزی که توجه کاربر توییتر @Neiswestnij را جلب کرد. همان­طور که او اشاره کرده، به نظر می‌رسد موهای پسکوف رشد بسیار سریعی در طول یک هفته داشته‌­اند، همان‌­طورکه در مقایسه­‌ی بلندی و پرپشتی موهای او در عروسی‌­اش (بالا) و در ماه عسل وی، یک هفته بعد از آن (پایین) دیده می‌­شود:

@ReggaeMortis1 меня смущает, что на этой фотографии у Пескова что-то волосы за неделю очень подросли.pic.twitter.com/oHdPV5vHm5

— ¯\_(ツ)_/¯ (@Neiswestnij) August 18, 2015

با یک قدم جلوتر رفتن و نفوذ به عمق عکس‌­های پسکوف درطول یک سال گذشته، به نظر می‌­رسد که موی دبیر مطبوعاتی در ژوئن ۲۰۱۴ (دوباره این یک علم واقعی نیست) ژولیده‌­تر بوده و به ظاهرِ وی در عکس اخیر ناوکا نزدیک­تر است. پیچ دیگر در این نظریه این است که دلیل نشان داده شدن پشت سر پسکوف به جای صورت وی، این است که وی سبیل معروفش را در تابستان ۲۰۱۴ تراشیده بوده، و در طول یک سال گذشته سبیلش مجدداً رشد کرده بود. بنابراین، طبق این منطق، عکس پسکوف از جلو، قدیمی بودن آن را افشا می‌­کرد.

Фото ۱ – Песков в июне ۲۰۱۴ (http://t.co/1POFG32PQI), Фото ۲ – ۱ августа ۲۰۱۵, Фото ۳ – Навки вчера, сравните волосы.pic.twitter.com/RF0ODWc9W6

— Майкл Ли Уайт (@ReggaeMortis1) August 18, 2015

برگردیم به اینستاگرام، مفیدترین ابزار استفاده شده در این پژوهشِ OSINT. بازرسان تیزبینِ متن باز، دوباره به عکس­های اینستاگرام ناوکا نگاهی انداختند تا ببینند که آیا او واقعاً ۵۶ هفته قبل در تائورمینا یعنی همان هتل سیسیلی بوده ­است یا خیر. دلیل این کار، این بود که عکس اینستاگرام ناوکا با پسکوف می­توانست یک سال قبل گرفته شده باشد، نه در دوران ماه عسل آن‌ها.

۵۶ нед. тому Навка в Таормине, ее дочь – в Timeo(https://t.co/hZwcObva9R), не Саша ли сняла Навку и Пескова со спины? pic.twitter.com/Q0w2wF0lNp

— Майкл Ли Уайт (@ReggaeMortis1) August 18, 2015

پژوهشِ OSINT متنِ باز ناوالنی و حامیانش، طیف کاملی از امکانات و محدودیت­‌های پژوهش متن باز را نشان می‌دهد. از یک سو، ناوالنی توانایی اثبات قطعی این موضوع را نداشت که قایق بادبانی توسط پسکوف اجاره شده باشد، و نمی‌­توانست او را از نظر فیزیکی در این قایق مکان‌­یابی کند. ازسوی دیگر، پژوهش متن باز نشان می‌­دهد که تردیدهایی درمورد ادعای حضور پسکوف در هتل سیسیلی با عروسش وجود دارد، و در این مورد که دوستان نزدیک و دختر و دخترخوانده‌­ی وی در واقع، در یکی از گران‌­قیمت‌­ترین قایق­‌های جهان، در سفری دریایی روی مدیترانه به‌­سرمی‌­برند. علیرغم وجود سؤالاتی که هنوز حل نشده‌­اند، روش‌شناسی OSINT ناوالنی و بازرسان روس‌زبان، در نمایش فساد کلاسی در حدّ کارشناسی ارشد پیش روی ما می­‌گذارد. همان­طور که می‌­بینیم، واضح­‌ترین راه برای اثبات اینکه یک بوروکرات خارج از محدوده­ی درآمد خود زندگی می­کند، همیشه این نیست که وی را مستقیماً زیر نظر بگیریم، بلکه می‌­توان ازطریق دوستان و اعضای خانواده‌­اش اقدام کرد، یعنی افرادی که نمی‌­توانند در برابر وسوسه‌­ی نمایش سبک زندگی مرفه خود مقاومت کنند.

استفاده از این مطلب با ذکر منبع (سایت جامع) آزاد است.

مطلب فوق، ترجمه‌ی جامع بود از مقاله‌ای در سایت Bellingcat.

 

ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید.

•