حملهی شیمیایی خان شیخون _ چهکسی چه چیزی را چهزمانی بمباران کرد؟
نشر این مطالب، با ذکر منبع (سایت جامع) مانعی ندارد.
منبع:Bellingcat
ترجمه:جامع
این مقاله براساس اطلاعات ارائه شده این پست و با مقایسهی ادعاهای افراد و منابع مختلف، شامل پنتاگون، وزارت امور خارجهی سوریه، و دیدهبانهای هواپیماها بر روی زمین، بنا شده است. تمامی زمانهایی که در این مقاله ذکر شدهاند، به زمان هماهنگ جهانی (UTC) بوده و در مواردی بنا به زمینهی مورد بحث، از وقت محلی سوریه ((+۳ UTC نیز استفاده شده است. ما پذیرای اطلاعات پیشنهادی خوانندگانمان که ممکن است در این مقاله از قلم افتاده باشند هستیم؛ هرچند درمورد این حادثه فقط روی چهکسی، چهچیزی و چهزمانی متمرکز شدهایم، نه روی استفاده از سلاح شیمیایی در این حمله.
زمانبندی حمله
دولت سوریه
براساس اظهارات ولید معلم، وزیر امور خارجهی سوریه، نخستین حملهی هوایی سوریه، روز ۴ آوریل ۲۰۱۷ در ساعت ۸:۳۰ صبح (۱۱:۳۰ صبح بهوقت محلی) رخ داد. وی دو روز پس از حمله، در دمشق طی کنفرانس مطبوعاتی به ادای این سخنان پرداخت. او گفت:«ارتش به انبار سلاحهای شیمیایی متعلق به جبههی النصره حمله کرده است.»
گزارشهای شاهدان عینی
در تمامی اظهارات موجود، محلیها ادعا کردهاند که حمله حوالی ساعت ۳:۳۰ صبح (۶:۳۰ به وقت محلی) رخ داده است، ترجمهی این گزارش را میتوانید در یکی از مقالات پیشین بلینگکت درمورد این حمله بیابید. قدیمیترین مرجعی که درمورد شیمیایی بودن این حمله یافتیم، توییتی در ساعت ۵:۲۱ صبح (۸:۲۰ بهوقت محلی) و در ارتباط با ویدیویی بود که در ساعت ۴:۵۹ صبح (۷:۵۹ بهوقت محلی) انتشار یافته بود.
هواپیما
سه منبع وجود دارد که میگویند یک سوخو-۲۲ (Su-22)، هواپیمای جنگندهی بمبافکن بال متغیر روسی، حمله را انجام داده است: شاهدان زمینی، سازمان دیدهبانهای هواپیمایی و پنتاگون.
دیدهبانان هواپیمایی
در ساعت ۳:۲۶ صبح (۶:۲۶ به وقت محلی)، ناظرین زمینی که با سازمان دیدهبانان کار میکنند، گزارش دادند که یک سو-۲۲ به نام قدس-۱ – فرماندهی اسکادران بادپای سو-۲۲ – از پایگاه خود واقع در حمص به پرواز درآمد. دیدهبانان میگویند اینکه آیا فرمانده پرواز را ترتیب داده یا نه، اهمیت زیادی دارد چرا که آنها خلبان این هواپیما و هواپیمایش را با حملات به اصطلاح شیمیایی دیگر در سوریه، مرتبط میدانند. آنها کمی بعد از این پرواز، گزارش دادند که هواپیمای دیگری به نام قدس-۶ نیز از پایگاه به پرواز درآمده است.
سازمان دیدهبانی، یعنی نگهبان سوریه، شبکهای از دیدهبانان را بهخدمت میگیرد تا پروازها و نقاط شروع جهتهای پرواز هواپیماهایی را ثبت کنند که از فرودگاه نظامی بلند میشوند، این فرودگاه سابقاً در شمال غربی و مرکز سوریه قرار داشت. هدف آنها صدور هشدارهای بهموقع به غیرنظامیان در مناطق تحت کنترل نیروهای مخالف است. این سازمان میگوید شواهدی محکم در دست دارد که هواپیمای بال ثابت تحت فرمان روسیه، حملات بعدی را در همان منطقه و درحدود هفت ساعت بعد انجام داده است.
پنتاگون
هفتم آوریل، آمریکا حملهی موشکی کروز به سمت فرودگاه نیروی هوایی عرب سوریه ترتیب داد و تصویری از صفحهی رادار این هواپیما نیز منتشر کرد که مسیر پرواز آن را نشان میداد، هواپیمایی که حملهی به اصلاح شیمیایی در خان شیخون را انجام داده بود. زمانِ اعلام شده در خان شیخون، ۳۳۷ زولو تا ۳۴۶ زولو است که مستقیماً به زمان جهانی (UTC) تبدیل میشود و بدین ترتیب با ادعاهای شاهدان عینی و نگهبان سوریه همخوانی مییابد: هواپیما بین ساعت ۳:۳۷ و ۳:۴۶ صبح (بهترتیب ۶:۳۷ و ۶:۴۶ به وقت محلی) بر فراز شهر بوده است.
تصویر مسیر پرواز هواپیما
میتوان نقشهی پنتاگون را روی نقشهی Google Earth انداخت تا از مکان قرارگیری تصاویر رادار نسبت به خان شیخون، درک و دید بهتری بهدست آورد. هرچند لازم به ذکر است که مربوط کردن نقاط دو بعدی به مسیر پرواز سهبعدی دشوار است. علاوه بر این، دادهها در ارائهی تحلیلی مناسب از نقشهی احتمالاً اشتباه و غیر دقیق، ناقص بهنظر میرسند.
مکان قرارگیری تصاویر رادار نسبت به خان شیخون
در ویدیوهای موجود، شاهدان به اصطلاح عینی ادعا کردند که یک Su-22 چهار موشک پرتاب کرده است. نخستین توییت مربوط به Su-22 در ساعت ۶:۲۱ صبح (۹:۲۱ صبح بهوقت محلی) توسط @ShamiRebel توییت شد. وی به عکس/اسکرینشاتی از صفحهی فیسبوک با عنوان «لنز خان شیخون و حومهی آن» لینک داده بود. آن پست فیسبوک دقیقاً در ساعت ۶:۰۰ صبح (۹:۰۰ به وقت محلی) منتشر شده بود.
بعد از آن روز، رسانهی اپوزیسیون یعنی اورینت نیوز در مقالهای ادعا کرد که «تعدادی از دیدهبانان زمینی، مستقل و حتی رصدخانههای دفاع مدنی سوریه در حومهی عدلیب و حما» اظهار داشتهاند که «کلنل خلبان، محمد یوسف حصوری {…}، فرماندهی سوخو-۲۲ در فرودگاه الشیرات» مسئول حمله به خان شیخون است.
بعدها اورینت نیوز مینویسد که سو-۲۲ متعلق به کلنل حصوری، پرچم قدس ۱ را حمل میکرده و میگوید که وی از شهر تلکلاخ اعلام ورود کرده اما هماکنون با خانوادهاش ساکن «السکان- الشبابی» در مجاورت شهر حُمص است.
دو روز پس از حمله، شایعهای دهان بهدهان میچرخید که کلنل حصوری «با انفجار بمبی که زیر ماشینش جاسازی شده بوده، کشته شده است»، گفتهای که توسط اسد حنا، افسر پلیس ارتش آزاد سوریه(FSA) نیز توییت شد. هیچیک از این ادعاها قابل تأیید نیست، اما از سال ۲۰۱۳، نام حصوری توسط مخالفان و طرفداران اسد در توییتر، با فرودگاه شیرات ذکر شده و مرتبط بوده است.
ژنرال علی ایوب، رئیس ستاد ارتش سوریه، چند روز پس از حمله، از پایگاه هوایی الشیرات دیدن و همانطور که در گزارش این بازدید مشاهده میشود، بدین وسیله از حصوری تجلیل کرد. چندین بار در فیسبوک، به حصوری بهعنوان «قهرمانی که انبار را نابود کرد»، ارجاع داده شده است. اسکرینشاتی از ویدیوی لینک دادهشده در بالا نیز بارها انتشار یافته است. برخی از حصوری با عنوان سرتیپ یاد میکنند، و دو تن از اعضای مجلس سوریه درمیان ستایشگران حصوری هستند.
اول از همه فارِس شهابی بود که تجلیل از حصوری «بهخاطر نابود کردن ادوات جنگی القاعده در خان شیخون، عدلیب» را توییت کرد. توییت ازطریق پروفایل فیسبوک لینک داده شده بود، اما پس از آن حذف شد. از آنجا که این توییت ازطریق archive.is یا web.archive.org آرشیو نشده ، تأیید اعتبار آن دشوار است.
تجلیل ژنرال از خلبان، محمد یوسف حصوری
پس از شهابی، شریف شهاده از اعضای مجلس نیز همان تصویر از ویدیو را منتشر کرد که حصوری در آن، مورد تجلیل ژنرال عتوب قرار میگیرد. اعتبار پروفایل فیسبوک آقای شهاده مشخص نیست.
مجلهی تایمز امروز گزارشی درمورد حصوری منتشر کرد.
هدف: یک کارخانهی سلاحهای شیمیایی؟
دولتهای سوریه و روسی
نه سوریه و نه روسیه، هیچیک انکار نمیکند که نیروهای دولتی خان شیخون را در ۴ آوریل بمباران کردهاند. امابحث بر سر نوع سلاح مورد استفاده آنهاست و اینکه هدفشان چه بوده است.
روسیه و سوریه اصرار دارند که هیچ سلاح شیمیایی در این حمله مورد استفاده قرار نگرفته است. درعوض، برخی از مقامات رسمی آنها ادعا میکنند که یک کارخانهی سلاح شیمیایی متعلق به تحریرالشام مورد حمله قرار گرفته که موجب انتشار گازهای شیمیایی شده است نوع این مواد هنوز بهشکل عمومی شناسایی نشده است. وزیر امور خارجهی سوریه طی کنفرانسی مطبوعاتی در دمشق اظهار داشت که:
«نخستین حملهی هوایی آن روز (سهشنبه ۴ آوریل ۲۰۱۷) توسط ارتش سوریه در ساعت ۱۱:۳۰ صبح (۸:۳۰ صبح به وقت جهانی) انجام گرفت و انبار سلاحهای شیمیایی متعلق به جبههی النصره {وابسته سوریِ سابق القاعده که در حال حاضر تحت لوای هیئت تحریر الشام فعالیت میکند} مورد هجوم واقع شد. (…) بار دیگر به شما تأکید میکنم: ارتش سوریه از این نوع سلاحها استفاده نکرده، نمیکند و نخواهد کرد نهتنها دربرابر مردم خودمان، بلکه حتی علیه تروریستهایی که غیرنظامیان را بدون هیچ تبعیضی مورد هدف قرار میدهند.»
منابع زمینی
شایان ذکر است که با درنظر گرفتن منطقهی هدف، مجموعهای از سیلوها و یک انبار بزرگ چندین متر با مکانی که افراد محلی گفتهاند حملهی شیمیایی در آن رخ داده فاصله دارند.
محل قرار گرفتن سیلو ها و منطقه حمله شیمیایی
فیلم پهباد پس از حملهی هادی العبدالله، دید خوبی نسبت به این منطقه به ما میدهد. شایان ذکر است همانطور که در تصاویر TerraServer متعلق به فوریهی ۲۰۱۷ دیده میشود، خسارت و تخریب نشان داده شده در سیلوها، انبار و دیگر ساختمانهای منطقه، از پیش از ۴ آوریل وجود داشتهاند.
.@bellingcatشایان ذکر است که سیلوها و انبار خان شیخون از فوریهی ۲۰۱۷ تا حد زیادی آسیب دیده بودند. . https://t.co/LWcjFHb989 pic.twitter.com/n76Ci1rQiB
— Christiaan Triebert (@trbrtc) April 10, 2017
اختلاف با توجه به زمان
میان گزارشهای مختلف از آنچه رخ داده، اختلاف فاحشی از نظر زمان وجود دارد.
شاهدان عینی ادعا میکنند که حمله حوالی ساعت ۳:۳۰ صبح (۶:۳۰ صبح به وقت محلی) رخ داده است، درحالیکه نخستین اشاره به شیمیایی بودن این حمله، وقوع آن را در ساعت ۵:۲۱ صبح (۸:۲۱ بهوقت محلی) گزارش کرده است. این دورهی زمانی با دادههای نگهبان سوریه و پنتاگون، همراستا است.
با این وجود، معلم، وزیر امور خارجهی سوریه اظهار میدارد که نخستین حملهی هوایی به یک «انبار مهمات» در ساعت ۸:۳۰ صبح (۱۱:۳۰ به وقت محلی) رخ داده است. این ادعا با اظهارات قبلیِ وزارت دفاع روسیه مبنی بر اینکه حمله «از ساعت ۱۱:۳۰ تا ۱۲:۳۰ به وقت محلی» صورت گرفته همراستا است، اما نه سوریه و نه روسیه دلیل و مدرکی ارائه ندادهاند که از ادعاهایشان حمایت کند؛ هیچ نوع شواهد منبع بازی نیز در حمایت از این ادعاها وجود ندارد.
همهی شواهد موجود، شامل گزارشهای شاهدان از صحنه و فرودگاهها، بهشدت مؤید این مطلب هستند که حملهی شیمیایی ساعتها پیش از حملهی مورد ادعای روسیه و سوریه رخ داده است. انطباق دادن ادعاهای روسیه و سوریه با شواهد منبع بازِ موجود، شامل شکاف زمانی سه ساعته میان روایتها، آسیب قبلی به سیلوها و انبار نزدیک محل وقوع حمله، و تصاویر موجود که مکان حملهی هوایی را نشان میدهند، دشوار است.
در پایان از @THE_47th بهخاطر اشاره به پستهای رسانهی اجتماعی مربوط به آقای حصوری، از @obretix درمورد چالشهای مربوط به مسیر پروازی پنتاگون، و تیمی از Bellingcat برای روی هم قرار دادن تصاویر Google Earth از همان مسیر پروازی تشکر میکنیم.
ما را در شبکههای اجتماعی دنبال کنید.
دیدگاه خود را ارسال کنید...